PL: Wystawa YIVO w Wilnie: początki legendy
Hol YIVO z mapą świata, na której zaznaczono filie Instytutu
Autor zdjęcia nieznany. © Państwowe Muzeum Żydowskie im. Gaona Wileńskiego
1 października – 8 listopada 2015
Otwarcie wystawy: 30 września | 18.00
Żydowskie Muzeum Galicja
ul. Dajwór 18, 31-052 Kraków
Organizatorzy: Żydowskie Muzeum Galicja, Litewski Instytut Kultury
Kuratorki: Lara Lempertienė, Giedrė Jankevičiūtė
29 października | 18.00
Redemption of Memory: Preserving, Studying and Presenting the Documents of Eastern European Jewish Communities.
Wykład (w języku angielskim) dr Lary Lempertienė, pracownika naukowego Wydziału Historii Uniwersytetu Wileńskiego i Litewskiej Biblioteki Narodowej im. Martynasa Mažvydasa.
Do drugiej wojny światowej Wilno pozostawało ważnym centrum żydowskiej kultury i nauki. Tam urodził się autor komentarzy do Talmudu Eliahu ben Szlomo Zalman — Gaon Wileński; tam żył i tworzył klasyk literatury jidysz, Mosze Kulbak. O Wilnie mawiano, że jest Jerozolimą Północy, utarło się nawet powiedzenie: „zarobić jedź do Łodzi, po mądrość — do Wilna”.
Dlatego właśnie w Wilnie w roku 1925 powstał Żydowski Instytut Naukowy (YIVO), który zajmował się badaniem historii, kultury i sztuki; integrował środowisko i wywierał znaczny wpływ na życie intelektualne społeczności żydowskiej w Europie Środkowo-Wschodniej. Członkami honorowymi rady Instytutu zgodzili się zostać wybitni uczeni o światowej sławie. W roku 1940 Instytut przeniesiono do Nowego Jorku, gdzie działa do dziś.
Wystawę poświęconą działalności YIVO w Wilnie oglądać można w Żydowskim Muzeum Galicja mieszczącym się na Kazimierzu — niegdyś żydowskiej dzielnicy Krakowa. Część eksponatów ilustrujących kulturę Litwaków oraz działalność Instytutu jest prezentowana publicznie po raz pierwszy. Jednym z takich eksponatów jest list członka honorowego Komitetu YIVO Alberta Einsteina skierowany do kolegi i członka rady Instytutu, historyka Szymona Dubnowa oraz władz YIVO.