PL: Herkus Kunčius
Foto: Algimantas Aleksandravičius
Informacija pateikiama tik lenkų kalba: projekto „Litwa w Krakowie: sezon kultury 2015″ viešinimo Lenkijoje dalis
Herkus Kunčius (ur. 1965) – litewski prozaik, uprawiający różne gatunki literackie: powieść, esej, dramat, libretto. Tuż po głośnym debiucie zyskał miano enfant terrible litewskiej literatury. Szczególnie żywą reakcję krytyków i czytelników wbudziły wielokierunkowa narracja, logika snu i wydobyte na powierzchnię błyski podświadomości, splot erotyki, groteski i dociekań intelektualnych, subtelna ironia, dekonstrukcja mitów i kulturowych stereotypów. Świat prozy Kunčiusa nazywany postmodernistycznym czy dekadenckim jest jak haust świeżego powietrza.
Pisarza interesuje także miasto, rozumiane jako konstelacja różnych przestrzeni: jego wpływ na naszą tożsamość. Jedna z najbardziej znanych powieści Kunčiusa Būtasis dažninis laikas (Czas przeszły niedokonany, 1998) poświęcony jest Paryżowi, a osią książki znanej polskim czytelnikom Litwin w Wilnie jest Wilno, jego mity i mieszkańcy, święta i codzienność. Dwie części powieści odpowiadają dwóm panoramom miasta – dzisiejszej i tej z czasów sowieckich. Szczególne miejsce zajmują w niej odmieńcy i dziwacy. Tych ludzi wilnianie spotykają co dzień, choć pozostają dla nich tajemniczy, niedostępni, otoczeni legendami podobnie zresztą jak samo miasto. Tchnącymi średniowieczem uliczkami Starego Miasta błąka się w kolorowych sukniach żywa lalka Rožytė; z artystowskiego Zarzecza ciągnie nie wiedzieć czemu wzywający Amerykę książę Vildaugas, a w samym centrum, po Prospekcie Giedymina maszeruje kudłaty samotny olbrzym z zawiniątkiem na plecach. Ta z pozoru fantastyczna opowieść, dokładna niczym notatki antropologa, jest zarazem ironicznym szkicem na temat mitologii i mentalności Wilna i wilnian.
Natomiast książka rozmów Herkusa Kunčiusa i Piotra Kepińskiego Rozmowa Litwina z Polakiem, jak napisał w przedmowie Adam Michnik, jest pochwałą rozmowy, nie tylko między przedstawicielami tego samego pokolenia, ale także między krajami, bo ustami rozmówców wypowiedziane zostają doświadczenia państw, w których więcej jest podobieństw, niż stereotypowych różnic.
Wybrana bibliografia:
Ir dugnas visada priglaus (powieść). Vilnius: Metai, 1996.
Būtasis dažninis kartas (powieść).Vilnius: Tyto alba, 1998.
Pilnaties linksmybės (esej).Vilnius: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 1999.
Sparnų vaško urna (powieść). Vilnius: Metai, 1999.
Mano kova bambino (powieść). Ratingen: Melina, 1999.
Barbarai šventykloje (powieść). Vilnius: Metai, 2001.
Pelenai asilo kanopoje; Smegenų padažas; Ekskursija: Casa matta (trzy powieści). Vilnius: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 2001.
Ornamentas (powieść). Vilnius: Charibdė, 2002.
Nepasigailėti Dušanskio (powieść). Vilnius: Versus aureus, 2006.
Išduoti, išsižadėti, apšmeižti (opowiadania, nowele). Vilnius: Lietuvos rašytojų sąjungos leidykla, 2007.
Lietuvis Vilniuje (powieść). Vilnius: Kultūros barai, 2011.
Dervišas iš Kauno (powieść). Kaunas: Kultūros barai, 2014.
Wybrane tłumaczenia:
Angielski:
When the Weapons are Silent (opowiadanie), przełożyła Ada Valaitis. W: The Dedalus Book of Lithuanian Literature. Sawtry: Dedalus Ltd, 2013.
Belovezh (opowiadanie), przełożył Jayde Will. W: Best European fiction, Champain-London-Dublin: Dalkey Archive Press, 2014.
Bułgarski:
Христоматия на пияницата (powieść), przełożyła Antonia Pencheva. Sofia: Fakel ekspres, 2014.
Polski:
Moja walka bambino (powieść), przełożyła Iza Korybut-Daszkiewicz. Białystok: Kartki, 2001.
Opowiadania, przełożyła Zuzanna Mrozikowa. W: Literatura na Świecie, nr 7/8, 2012.
Litwin w Wilnie (powieść), przełożył Michał Piątkowski. Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej, 2014.
Herkus Kunčius, Piotr Kępinski, Rozmowa Litwina z Polakiem, przełożył Kamil Pecela. Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej, 2015.
Rosyjski:
Прошедший многократный раз (powieść), przełożył Evgenij Glucharev. Moscow: Novoe izdatelstvo, 2006.
Niemiecki:
Ornament (powieść), przełożyła Mala Vikaite. Leipzig: Erata, 2005.
Exkursion in die Kasematten (fragmenty powieści), przełożył Cornelius Hell. W: Die Rampe: Litauen lesen. Linz: Trauner Verlag, 2009.